خداوند متعال در سوره حمد انسانها را به سه دسته تقسیم می کنند ؛

یک دسته از آنها در صراط مستقیم اند که با حفظ سلسله درجات به 

«منعم علیه اند» معروفند و دو گروه دیگر کسانی هستند که همین راه  

مستقم را کج کرده اند و به  اسم «ضالین و مغضوب علیهم» ثبت شده اند .

چون راه ورودی به سوی بهشت و رضوان الهی همین یک راه است . 

جالب این است در قیامت هم خداوند در سوره واقعه مردم را به سه دسته 

تقسیم می کند که دو دسته از آنها نمره قبولی را با حفظ مراتب درجات

از خداوند می گیرند که به « مقربین و اصحاب یمین » مشهور اند و یک دسته 

نمره قبولی نمی گیرند و مزه تلخ قهر خداوند را در جهنم می چشند که به «اصحاب 

شمال» معروفند . 

سر اینکه در دنیا دو گروه انحرافی و یک گروه در خط مستقم حرکت می کنند 

و در قیامت یک گروه گرفتار جهنم و دوگروه  اهل نجات اند ، شاید وسعت رحمت و

مغفرت الهی را گوشزد کند تا انسان نا امید نشود و برگردد یا گمراهان گناهانشان

به اندازه ای نبوده که خشم و غضب الهی را به دنبال داشته باشد و به اصطلاح

جاهل قاصر و... بوده باشند به هر دلیل در آخرت دو گروه اهل نجات اند و و یک گروه 

دچار خسران اند . هر چند این تقسیم ها  هم مساوی نیست که به صورت یک سوم مساوی

باشد ، قطعا آمار اهل یمین از مقربین بیشتر است . اما نکته مهم و کلیدی این است که 

مهمترین عاملی که انسان را از پیشتازان  و مقربین راه مستقم قرار می دهد چیست؟

آیا علم است یا عمل؟

هر چند برای کسب مدال بهشتی شدن علم و عمل لازم و ضروری هستند ؛یعنی نه علم 

به تنهایی سودمند است و نه عمل بدون علم. اما در بین این دو امر کدام یک مهمتر است؟‌

عمل پیکره و بدنه? کار است که همه? اولیا با دیگران در انجام آن بدنه? کار یکسانند. این

نماز است که همه می‌خوانند هم اولیا می‌خوانند هم توده? مردم مسلمان می‌خوانند.

آنچه که این عبادتها را بها می‌دهد و باعث تفاوت درجات است؛ همان معرفت و محبت است

که  علم نام دارد شاهد آن روایت معروف است که : عبادت کنندگان سه قسمت‌اند ،عده‌ای

خوفاً عبادت می‌کنند، عده‌ای شوقا عبادت می‌کنند. عده‌‌ای حبا عبادت می‌کنند که

عبادت یک عده عبادت عبید است. عبادت یک عده، عبادت تجار است و اجیر است،

عبادت یک عده عبادت احرار است.  وگرنه ظاهر عمل و بدنه عمل در هر سه گروه

یکسان است. لذا  اگر روح این  اعمال مختلف‌اند،‌ وقتی تحلیل می‌ شوند ، می بینیم

که  معرفتها مختلف است. آنکه خدا را در حد عالی شناخت، سخن از خوف و شوقِ

بهشت و جهنم نیست، سخن از محبت اوست. یا در ایه شریفه به مومن کم سواد 

درجه و به عالمان درجات می دهد

 یَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَالَّذِینَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ